آیا فیلترشکن‌ها موفق می‌شوند تا از سد فیلترینگ تلگرام بگذرند؟

۲۰ فروردین ۱۳۹۷

خواندن این مطلب 4 دقیقه زمان میبرد

فیلترینگ تلگرام ٬ خبری که درمیان هیاهوی زندگی برای همه کاربران این شبکه اجتماعی حیرت‌انگیز بود. جدا از نظرات مخالفان و موافقان این کار٬ فیلترینگ تلگرام با حاشیه‌ها و سوالات متعددی همراه شده است. تصمیم به تصویب فیلترینگ این شبکه اجتماعی با بیش از ۴۰ میلیون کاربر ایرانی٬ پس از طی فراز و نشیب‌های بسیار از دی ماه ۹۶ ٬ پس از وقوع جریانات خاصی اتخاذ گشت و حالا با انتشار این خبر که فیلترینگ تلگرام حداکثر تا آخر فروردین ۹۷ انجام خواهد شد٬ بار دیگر سوالاتی را برای کاربران آن به وجود آورده است که در ادامه به این موضوعات خواهیم پرداخت. اگر این بار این خبر شایعه نباشد و فیلترینگ تلگرام محقق شود تا چه اندازه فیلترشکن‌ها در مصاف با فیلترینگ موفق خواهند بود؟
پس از صحبت های مسئولین درباره فیلترینگ تلگرام و اذعان این مسئله که کاربران حتی با استفاده از فیلترشکن ها هم نخواهند توانست از این شبکه اجتماعی استفاده کنند٬ بسیاری از همراهان موبایلستان خواستار توضیح این مسئله و تایید آن از سمت کارشناسان ما شدند:

فیلترینگ تلگرام و مسدود ساختن فیلترشکن ها !

برای پاسخ به این سوال ابتدا باید چند مسئله را برای کاربران عزیز موبایلستان توضیح دهیم:

اول٬ تلگرام چگونه کار میکند؟

یکی از عوامل محبوبیت تلگرام برای کاربران آن سرعت بالا و سهولت استفاده ار آن است که در کنار حفظ امنیت حریم کاربر با ارائه بروزرسانی‌های جذاب٬ سبب افزایش روز افزون کاربران آن شده است. نحوه عملکرد این پیام رسان به این صورت است که پیام توسط کاربر در هر جایی که باشد برای مخاطب ارسال می‌شود. این پیام توسط سرورهای تلگرام دریافت و برای مخاطب فرستاده می‌شود. یعنی به زبانی ساده تر می‌توان الگوی کارکردن تلگرام را به این صورت تعریف کرد:

فرستادن پیام از کاربر ۱ …………. دریافت پیام توسط سرور تلگرام و فرستادن آن به کاربر ۲ …………. دریافت پبام از سرور تلگرام توسط کاربر ۲

سرور اصلی تلگرام در ایران نیست ولی سرورهای CDN آن که به عنوان پشتیبان سرور اصلی عمل می‌کنند در ایران قرار دارند.

دوم٬ تلگرام چگونه فیلتر می‌شود؟

با توجه به این موضوع که سرور تلگرام در ایران نیست٬ دولت ایران نمی‌تواند سرور این شبکه اجتماعی را از کار بیاندازد. از کار انداختن سرورهای پشتیان هم نمی‌تواند مانع کار کردن سرور اصلی شود و تنها سبب کاهش سرعت آن خواهد شد. در نتیجه تنها روش فیلترینگ تلگرام ٬ قطع رابطه سرور اصلی و کاربر است که با مسدود ساختن مسیر ارتباطی سرور و کاربر٬ انجام می‌شود.

کاربر ۱ ……. × …….. سرور تلگرام ……. × …….. کاربر ۲

سوم٬ فیلترشکن ها چگونه کار میکنند؟

فیلترشکن‌ها مانند مسیرهای فرعی عمل می‌کنند. یعنی با پیدا کردن یک مسیر دیگر به کاربر اجازه می‌دهند تا به سرور مورد نظر متصل شود. به بیانی ساده‌تر کاربران به جای اتصال بصورت مستقیم ابتدا به آدرسی در خارج از کشور( بستگی به نوع فیلترشکن٬ ترافیک داده هنگام اتصال و مسیری که فیلترشکن انتخاب می کند دارد) متصل می‌روند سپس از آنجا با سرور اصلی فیلتر شده ارتباط برقرار می‌کنند.

چهارم٬ فیلترشکن ها چگونه مسدود می‌شوند؟

مسدود سازی فیلترشکن ها به این صورت است که مسیر فرعی آن ها شناسایی شده و سپس مسدود می‌شوند. هرچند مسدود ساختن مسیر برخی از فیلترشکن ها براستی مشکل و حتی درباره برخی ازآن ها که عملکرد پیچیده‌تر و قوی‌تری دارند٬ تقریبا غیرممکن خواهد بود.
بنابراین٬ با توجه به تعداد بالای فیلتر شکن ها و تنوع زیاد آن‌ها برای کامپیوترها٬ موبایل‌های اندرویدی و ios مسدود ساختن تمام فیلترشکن ها بسیار مشکل خواهد بود. همچنین لازم به ذکر است که همانند مرزبندی‌های جغرافیایی٬ اکثر کشورها حق دخالت و توانایی ایجاد اختلال در مسیرهای داده و اطلاعات کشورهای دیگر را ندارند مگر با کسب مجوز از کشور مورد نظر که آن هم بسیار نادر است. در نتیجه پس از فیلترینگ تلگرام ٬ دسترسی به تلگرام با استفاده از فیلترشکن‌ها مانند باقی سرویس های فیلتر شده خواهد بود و تفاوت چندانی ندارد و بسیار بعید بنظر می‌رسد که تمام فیلترشکن‌ها در برابر فیلترینگ تلگرام مغلوب شوند.

مطالب مرتبط:

آیا می‌توان فیلترشکن ها را بطور کامل مسدود ساخت؟

مسدود ساختن مسیر داده های متصل به سرورها غیرممکن نیست اما به همان اندازه که کار مشکلی است٬ هزینه بالایی هم دارد. مسدود ساختن فیلترشکن ها به معنای شناسایی تمام مسیرها و مسدود ساختن آنهاست و همان‌طور که گفته شد برخی از فیلترشکن‌های قوی به راحتی تسلیم این گونه کارها نمی‌شوند و نیازمند صرف زمان و هزینه بیشتری هستند.

فیلترینگ در ایران یا در همه جا؟

شما چه فکر می‌کنید؟ برخلاف تصور عموم٬ ایران تنها کشوری نیست که با اعمال فیلترینگ سعی بر حفظ امنیت و منافع مردم دارد. فیلترینگ در اکثر کشورهای دنیا انجام می‌شود. یکی از اولین موضوعاتی که کشورها با اعمال فیلترینگ کنترل شرایط را در آن زمینه به دست گرفته‌اند٬ فیلتر کردن سایت هایی بوده که محتوای غیراخلاقی و مجرمانه داشتند. اما برای فیلترینگ باید تشخیص دقیقی انجام شود و از نظر مصلحت کشور مورد بررسی قرار بگیرد و پس از گذراندن مراحل قانونی و بررسی تمام نظرات کارشناسانه فیلترینگ یک سرویس انجام می‌شود.

آیا استفاده از فیلترشکن‌ها جرم است؟

استفاده از فیلترشکن و دسترسی غیر مجاز به سایت‌ها و سرویس های فیلتر شده٬ به صراحت در قانون اساسی آورده نشده و هیچ اشاره مستقیمی به این موضوع نشده است. با این حال می‌توان بر اساس ماده ۱ قانون جرایم رایانه‌ای آن را ذیل جرم دسترسی غیرمجاز به حساب آورد. همچنین باید به این موضوع نیز اشاره کرد که اعمال فیلترینگ توسط دولت به عنوان تدابیر امنیتی برای حفاظت از اطلاعات خاص و غیر مجاز٬ نیست و این فیلترینگ ها تنها به منظور ممنوعیت دسترسی است و اگر بخواهیم استفاده از فیلترشکن را جرم تلقی کنیم٬ این موضوع باید به نحوی مجزا و صریح در قانون مورد اشاره قرار گیرد.

تیم تحریریه موبایلستان امیدوار است این مطلب پاسخگوی سوالات و شبهات پیرامون موضوع فیلترینگ تلگرام بوده باشد.